Pneumatyka jest dziedziną techniki związaną z wykorzystaniem jako nośnika energii czynnika roboczego jakim jest sprężone powietrze.
Systemy pneumatyczne, które są powszechnie stosowane w przemyśle, są zasilane przy użyciu sprężonego powietrza lub sprężonego gazu obojętnego.
Sprężarki są zasilane elektrycznie (czasem mają silnik spalinowy) i są pierwszym ogniwem układu który to zasadniczo składa się z instalacji, elementów uzdatniania, i na końcu różnych odbiorników sprężonego powietrza.
System pneumatyczny, który jest sterowany za pomocą zaworu ręcznego lub zaworu elektromagnetycznego, może zapewniać elestyczne i ekonomiczne działanie instalacji oraz odbiorników.
Zastosowania systemów pneumatycznych
System pneumatyczny może być stosowany w instalacjach stacjonarnych jak np.fabryki, czy warsztaty gdzie sprężone powietrze służy do napędu różnych narzędzi pneumatycznych jak np. szlifierki, wiertarki, wkrętarki, czy klucze pneumatyczne.
Ale także taka instalacja znajdzie zastosowanie do napędu siłowników pneumatycznych w róznych aplikacjach.
Systemy pneumatyczne są wykorzystywane praktycznie w prawie każej branży przemysłowej, a także medycznej czy farmaceutycznej.
W każdym systemie pneumatycznym powietrze powinno być pozbawione kondensatu, czyli mieszaniny wody z olejem oraz cząstek stałych.
W tym celu stosuje się różne filtry i separatory powietrza. W większości aplikacji powietrze powinno zawierać tzw. mgłę olejową aby smarować i chronić przed korozją przede wszystkim narzędzia pneumatyczne, ale też elementy instalacji.
Powietrze jako medium jest w stanie zmagazynować (w czasie sprężania zmniejsza się wielokrotnie objętość) dość znaczną energię, podczas gdy płyny, jak na przykład olej w hydraulice siłowej przenosi energię bezpośrednio (nie ma możliwości magazynowania).
Natomiast sprężone powietrze może być magazynowane w zbiorniku ciśnieniowym i oddawać energię jako akumulator.
Zalety stosowania sprężonego powietrza
Medium jakim jest powietrze jest dostępne w zasadzie wszędzie, czyli pobór przez kompresor nie ma ograniczeń.
Łatwe w transporcie do odbiorników: : powietrze można łatwo poprzez przewody pneumatyczne dostarczyć do odbiornikówi punktów odbioru.
Elastyczna temperatura: powietrze może być wykorzystywane elastycznie w różnych temperaturach w zależności od potrzeb.
Nawet jeśli urządzenia pneumatyczne mogą być zaprojektowany do użytku w pewnych trudnych warunkach temperaturowych, powietrze jako medium nadal dobrze działa.
Bezpieczne: nie jest łatwopalne, obojętne chemicznie, bezpieczne w przechowywaniu (zbiornik kompresora), w przeciwieństwie do wielu innych mediów
Czyste: używane powietrze jest czyste , ponieważ w instalacjach stosowane są filtry.
Może posiadać wysoką klasę czystości i być stosowane w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym ,czy w celach medycznych.
Jednak system pneumatyczny ma również pewne wady
Powietrze jako medium musi spełniać pewne kryteria, a mianowicie musi być oczyszczone z cząstek stałych, z kondensatu i w większości przypadków naolejone.
Powietrze które ma być doprowadzone do odbiornika musi też mieć konkretną wartość ciśnienia(tutaj więcej o ciśnieniu) na jakim pracuje dany odbiornik, jak np. narzędzie pneumatyczne czy siłownik.
A te procesy wymagają specjalnych urządzeń jak np. stacji uzdatniania oraz zasilania w specjalny olej do smarowani urządzeń pneumatycznych.
Sprężone powietrze jako medium ma bardzo dużą możliwość wycieku w razie nawet najmniejszej nieszczelności, samo uszczelnienie połączeń musi być bardzo dokładne.
Wycieki powietrza z instalacji pneumatycznej czy jakiego kolwiek systemu pneumatycznego wcale nie należą do rzadkości. A to niestety przekłada się do zwiekszenia kosztów energii elektrycznej.
Więcej na temat wad oraz zalet pneumatyki tutaj.
Gdy układ pneumatyczny korzysta z tzw. systemu otwartego jak na przykład siłowniki wraz z zaworami rozdzielającymi, to podczas upustu powietrza do atmosfery generuje się spory hałas. Częściowo ten problem eliminują tłumiki hałasu. Nie mniej jednak układy pneumatyczne i szeroko rozumiana pneumatyka może byc przyczyną uciążliwego hałasu, jak chociaż by kompresory tłokowe.